บทสัมภาษณ์ชิ้นนี้ตีพิมพ์เป็นครั้งแรกใน happening ฉบับที่ 29 เดือนกรกฎาคม 2552 เป็นการสัมภาษณ์เจ้าของเครือ Apex ผู้ประกอบธุรกิจโรงภาพยนตร์ที่ไม่ค่อยปรากฏตัวในสื่อมากนัก ถือเป็นเกียรติของสื่อด้านศิลปะ-บันเทิงเล็กๆ อย่าง happening ในเวลานั้นที่ได้รับความกรุณาจากผู้ใหญ่ผู้มีบทบาทสำคัญคนหนึ่งในแวดวงภาพยนตร์ไทยมากว่าครึ่งศตวรรษ

    ในวาระที่มีข่าวหนาหูว่าโรงภาพยนตร์ สกาลา ซึ่งเป็นโรงภาพยนตร์โรงสุดท้ายในเครือ Apex จะสิ้นสุดสัญญาและอาจต้องปิดกิจการลงในสิ้นปีนี้ ทีม happening ขอนำบทสัมภาษณ์ชิ้นนี้มาเผยแพร่อีกครั้ง

    เอ่ยชื่อ นันทา ตันสัจจา อาจไม่เป็นที่คุ้นหูของมวลชนมากนัก …แต่ถ้าบอกว่าเธอคือเจ้าของและผู้บริหารของโรงภาพยนตร์ในเครือ Apex อันประกอบไปด้วยโรงหนังใหญ่ 3 โรงในย่านสยามสแควร์อย่าง สยาม ลิโดและสกาลา เชื่อว่าชื่อนี้น่าจะสะดุดความสนใจของคอหนังตัวจริงอยู่ไม่น้อย

    ตระกูลตันสัจจาประกอบธุรกิจโรงหนังมาตั้งแต่ยุคศาลาเฉลิมไทย (อีกกิจการหนึ่งของครอบครัวนี้ที่รู้จักกันดีคือสถานที่ท่องเที่ยวชื่อดัง สวนนงนุช) ก่อนที่จะมาริเริ่มบุกเบิกโรงหนังที่ย่านสยามสแควร์ตั้งแต่ที่นี่ยังเป็นเพียงพื้นที่โล่งๆ เริ่มจากการเปิดโรงหนังสยามในปี พ.ศ. 2509 โดยเป็นโรงภาพยนตร์ 800 ที่นั่งแห่งแรกที่มีบันไดเลื่อนอยู่หน้าโรง ต่อด้วยโรงหนังลิโดที่มีขนาดที่นั่ง 1,000 ที่นั่ง ในปีพ.ศ. 2511 และสกาลา ในปีพ.ศ. 2512 ซึ่งก็มีขนาด 1,000 ที่นั่งและยังมีการออกแบบตกแต่งสวยงามอลังการ ซึ่งอัตราการเติบโตนี้เป็นการบอกถึงความรุ่งเรืองของธุรกิจภาพยนตร์ในยุคนั้นได้เป็นอย่างดี

    จากวันนั้นถึงวันนี้ โรงภาพยนตร์ในเครือ Apex ผ่านเรื่องราวต่างๆ มากมาย ทั้งภาพความทรงจำที่มีค่าของอุตสาหกรรมภาพยนตร์ในบ้านเรา ทั้งการผ่านมรสุมในช่วงที่หนังต่างประเทศบอยคอตประเทศไทย ผ่านมรสุมการเมืองเมื่อโรงหนังสยามถูกม็อบเผาทำลาย และผ่านทั้งการปรับตัวเพื่อเพิ่มความประทับใจให้กับลูกค้าและเพื่อต่อสู้กับคู่แข่งที่มากขึ้น ทั้งการริเริ่มเอาหนังนอกกระแสมาฉายในโรงใหญ่จนกลายเป็นขวัญใจของคนรักหนัง พูดได้เต็มปากว่าโรงหนังทั้ง 3 โรงนี้เป็นโรงขนาดใหญ่ที่ยังคงยืนอยู่ได้ในธุรกิจอันดุเดือดนี้ได้ยาวนาน โดยยังมีอุดมการณ์ในการนำหนังคุณภาพมาให้คอหนังได้ชมอยู่เสมอๆ

    นั่นคือเรื่องราวแบบย่นย่อของ Apex จากสายตาของคนภายนอก

    ส่วนนับจากบรรทัดนี้ไป เป็นเรื่องราวจากสายตาของ นันทา ตันสัจจา ผู้ที่อยู่กับโรงภาพยนตร์ทั้ง 3 โรงนี้มาตั้งแต่วินาทีแรก

ชีวิตที่คลุกคลีกับโรงหนังมาตั้งแต่เกิดเป็นอย่างไรบ้าง?

    ก็โตมากับละครโรงหนังนี่นะคะ เพราะคุณพ่อ (พิสิฐ ตันสัจจา) ทำมาตั้งแต่สมัยเฉลิมไทย ตั้งแต่เฉลิมไทยเป็นโรงละคร แล้วก็กลับมาเป็นโรงหนัง เราก็พัฒนาขึ้นมาเรื่อยๆ จนกระทั่งเรามาอยู่สยามสแควร์จนถึงปัจจุบัน เพราะว่ามันเกิดมาก็อยู่ในนี้เลย แล้วเราดูหนังสมัยก่อนไม่เหมือนเดี๋ยวนี้นะคะ ที่มีวิดีโอ มีวีซีดี มีหนังแผ่นมาให้ดู สมัยก่อนไม่มีนะคะ เราจะดูนี่ต้องรอหนังเลิกทุกรอบก่อน แล้วถึงจะฉายดูกันเองกันประมาณเที่ยงคืน แล้วฉายในโรงใหญ่ด้วย หอบผ้าห่อหอบหมอนไปนอนในโรงหนังแล้วดู หลับบ้างอะไรบ้าง เด็กๆ ก็หลับไปดูไปอย่างนี้ เพราะว่าคุณพ่อต้องเช็กหนังใช่ไหมคะ เราก็อยู่ดึก ๆ ดูกันอย่างนั้นแหละ

แสดงว่าคุณต้องดูหนังทุกเรื่องที่เข้าฉาย?

    ก็หนังสมัยก่อนมันไม่เยอะอย่างนี้ เมื่อก่อนเรื่องหนึ่งนี่ฉายเป็นเดือน อย่าง ขุมทองแม็คเคนน่า (Mackerna's Gold ค.ศ. 1969) เราฉายไป 9 เดือน แล้วยังกลับมาอีก คือดูจนไม่รู้จะดูอะไรแล้ว สมัยก่อนเป็นอย่างนี้ แต่เดี๋ยวนี้บางที่ไม่ถึงอาทิตย์หายไปแล้วน่ะ ถ้าไม่รีบดูก็หายไปแล้ว

ทำโรงหนังที่สยามสแควร์ตั้งแต่แรกๆ นี่เป็นอย่างไรบ้าง?

    เราเป็นคนแรกที่อยู่นะคะ อยู่ตั้งแต่ยังไม่มีอะไรเลย ตอนนั้นมีแต่คนบอกว่าบ้าหรือเปล่าที่มาอยู่ที่นี่ (หัวเราะ) เขาถามพ่อเลยว่าคิดดีแล้วเหรอ? เพราะที่นี้ไม่มีอะไร มีรถเมล์อยู่ 2 สาย ไปสามย่านกับไปประตูน้ำ นานๆ มาคัน เพราะตอนนั้นยังไม่มีการก่อสร้างอะไรเลย นอกจากแบ่งที่เป็นล็อกๆ ยังไม่มีใครมา มีเรามาคนแรก ไฟรอบโรงนี้เราทำเองหมดเพื่อไม่ให้มันเปลี่ยว ตอนนั้นเวลาให้คนงานไปกินข้าวเขาหายไปเลย เพราะเขาต้องไปกินสามย่าน ประตูน้ำแถวนี้ไม่มีอะไรกินเลย ตอนเรามาอยู่นี่แถวนี้ยังมีหัวสวมอยู่เยอะเลย เพราะว่ามีบ้านที่อยู่เก่าๆ เขาย้ายไปแล้วทิ้งพวกนี้ไว้ ฝั่งตรงข้ามก็คือสวน แล้วก็กลายเป็นโรงแรมสยามอินเตอร์คอนติเน็นตัล ตอนนั้นเราก็ค่อยๆทำ จากโรงหนังสยามแล้วก็ต่อไปที่ลิโด แล้วก็ต่อมาสกาลา ที่สยามเราเปิดด้วยเรื่อง รถถังประจัญบาน (Battle of the Bulge- สร้างปีพ.ศ. 2508) เวลาดูในโรงมันกระหึ่มมาก โรงแทบพัง หรืออย่างตอนที่ฉายเรื่อง The Omen อาถรรพ์หมายเลข 6 (สร้างปีพ.ศ. 2519) คุณเชื่อไหม เรานี่อยู่ห้องตั๋วเลยนะ แล้วเราฉายรอบพิเศษตอนเที่ยงคืน คนมารุมห้องตั๋วแตกกระจายหมดเลย ตอนนั้นต้องมีตำรวจตัวใหญ่อยู่ข้างบนเรา คอยคร่อมไว้ (หัวเราะ) เพราะกระจกมันแตกหมดเลย คนรุมกันขนาดนั้น โรงที่เปิดแล้วไม่พอ เลยเปิดโรงหนังสกาลาอีกโรง เปิดมันที่ละโรงๆ แล้วมันก็พังทีละโรง (หัวเราะ)

ตอนที่เปิดโรงหนังสยามคุณอายุเท่าไหร่?

    นี่หลอกถามอายุเราหรือเปล่า (หัวเราะ) จริงๆก็ 20 หน่อยๆ แต่ทำทุกอย่างนะคะ เวลาที่เขามีเรื่องนี้เราอยู่กับเขา อย่างที่คนมารุมห้องตั๋วจนพัง เราก็ไม่ได้ไปแอบแล้วให้คนงานมาดูแล แต่เรายืนอยู่กับเขา ไม่ว่ามีเรื่องอยู่ที่ไหน เราจะยืนอยู่ที่นั่น ตอนดารา โซฟี มาโซ มาเมืองไทยแล้วมาที่โรงเราก็เหมือนกัน พังตรงนู้น พังตรงนี้ ประตูนี้พัง ประตูนั้นพัง สมัยก่อนนี่ดารามันดังจริงๆ นะ คือมองย้อนกลับไป มันก็สนุกนะคะ

รู้ตัวอยู่แล้วว่าจะต้องรับหน้าที่บริหารโรงหนังต่อจากคุณพ่อใช่ไหม?

    เราก็มีน้องนะคะ แต่พอดีคุณพ่อเสียเร็ว คือท่านเสียตอนอายุ 48 เอง ในขณะนั้นน้องๆ ก็ยังเรียนหนังสืออยู่ เราคนใกล้ตัว ก็ถูกลากมานั่งทำก่อนแล้ว (หัวเราะ) รอจนเขาจบก็กลับมาช่วยกันทำ จริงๆ ตอนทำตอนแรกๆ นี่คุณพ่อยังอยู่ เราก็เหมือนกับเป็นเด็กแถวออฟฟิศ คือเรียนจบวันนี้ รุ่งขึ้นลงมานั่งในออฟฟิศเลย 9 โมงเช้า ถ้าไม่อยู่ที่โต๊ะนี่เสร็จแล้วไม่ได้แล้ว แล้วเวลาคุณพ่อสอนลูกนี่ไม่ใช่สอนแบบให้ลงมือทำเลย เราต้องทำตั้งแต่งานกวาดโรงหนัง เขาก็สอนว่ากวาดยังไงให้เสร็จภายใน 40 นาที เพราะสมัยก่อนโรงหนังมันใหญ่ อย่างสกาลานี่ถือว่าโรงเล็กนะคะ โรงหนังสมัยก่อนนี้ 1,500-1400 ที่ แล้วมี 2 ชั้นด้วย เพราะฉะนั้นพ่อบอกว่าถ้าเราไม่รู้วิธีกวาดเป็นยังไง เราจะไปดุเด็กได้ยังไง อย่างคุณโต้ง (กัมพล ตันสัจจา-น้องชาย) ก็โดนเหมือนกัน ไปอยู่ห้องเครื่องบ้าง ห้องฉายบ้าง คือพ่อสอนลูกมาให้ทำงานเหมือนพนักงานคนหนึ่ง แล้วจะต้องรู้ตั้งแต่ต้น เพื่อที่เราจะรู้ว่าการทำโรงหนังมันเป็นยังไง แต่เผอิญเราเกิดมาก็เห็นแล้ว วิ่งไปคุยกับคนนั้น วิ่งไปกับพนักงานคนนี้บ้าง ขายตั๋วเป็นยังไง เราเป็นผู้หญิงเราก็เบาหน่อย กวาดโรงเสร็จก็ขายตั๋ว ขายตั๋วเสร็จขายน้ำ ต้องทำทั้งนั้น คุณพ่อไม่ปล่อยให้นั่งโต๊ะแล้วเป็นนาย